Ẩn mình trong một con hẻm nhỏ ở Hội An có một di tích mang đậm dấu ấn lịch sử, là chứng nhân cho sự giao thoa văn hóa Chăm Pa - Đại Việt. Giếng Chăm cổ, hay còn được biết đến với tên gọi Giếng Bá Lễ.
 |
| Giếng Bá Lễ nằm lặng lẽ trong một con hẻm nhỏ gần trung tâm phố cổ Hội An. Ảnh: hoians.com |
Vị trí và cách tìm Giếng Bá Lễ
Giếng Bá Lễ nằm lặng lẽ trong một con hẻm nhỏ thuộc đường Trần Hưng Đạo, gần khu vực Chùa Cầu. Để tìm thấy giếng, du khách nên hỏi người dân địa phương hoặc tìm kiếm một hẻm nhỏ nằm đối diện với một nhà hàng nổi tiếng. Đây là một địa chỉ không quá dễ tìm nhưng chính sự khuất lấp đó lại càng khiến nó trở nên đặc biệt, tách biệt khỏi sự ồn ào của phố xá. Khi bước vào con hẻm, bạn sẽ lập tức cảm nhận được một không gian bình yên, cổ kính và mang đậm chất riêng của Hội An.Nguồn gốc và những câu chuyện bí ẩn
Nguồn gốc của Giếng Bá Lễ được cho là có từ thời Chăm Pa, cách đây hàng trăm năm. Khi người Việt đến định cư, họ đã tiếp tục sử dụng và gìn giữ chiếc giếng này như một bảo vật vô giá. Giếng được xây dựng theo lối kiến trúc đặc trưng của người Chăm, với hình trụ tròn, thành giếng được xây bằng gạch. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, giếng vẫn không ngừng cung cấp nguồn nước trong veo và tinh khiết.Chính nguồn nước này đã tạo nên những câu chuyện truyền kỳ, khiến Giếng Bá Lễ trở thành một biểu tượng của sự huyền bí:
- Bí mật của món ngon Hội An: Người dân địa phương truyền tai nhau rằng, bí quyết làm nên hương vị đặc trưng của các món ăn trứ danh Hội An như cao lầu và mì Quảng chính là nhờ nguồn nước ngọt, thanh mát từ Giếng Bá Lễ. Nước giếng được sử dụng để ngâm gạo, chế biến các loại gia vị, giúp sợi mì và cao lầu có độ dai, ngon và hương vị đặc trưng không thể trộn lẫn.
- Không bao giờ cạn nước: Dù trải qua những mùa khô hạn khốc liệt, giếng Bá Lễ chưa bao giờ cạn nước. Người dân tin rằng, mạch nước ngầm của giếng được kết nối với một dòng chảy thiêng liêng từ dãy Trường Sơn, mang đến sự sống và sự thịnh vượng cho vùng đất này.
- Nguồn nước thanh lọc: Nhiều người tin rằng nước giếng không chỉ tinh khiết về mặt vật lý mà còn có khả năng thanh lọc tâm hồn. Uống một ngụm nước giếng sẽ mang lại cảm giác an lành, xoa dịu những lo toan.
Giá trị và ý nghĩa
Ngày nay, Giếng Bá Lễ không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân Hội An. Nó không chỉ là nguồn cung cấp nước mà còn là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữ gìn những giá trị truyền thống và tinh hoa ẩm thực.Với sự lặng lẽ và những câu chuyện bí ẩn của mình, Giếng Bá Lễ mời gọi du khách khám phá một góc nhìn khác về Hội An - một thành phố không chỉ lộng lẫy mà còn mang trong mình những câu chuyện lịch sử sâu lắng, cần được lắng nghe và trân trọng.
Dòng chảy lịch sử: Lắng nghe câu chuyện từ các giếng cổ khác ở Hội An
Bên cạnh Giếng Bá Lễ, Hội An còn có rất nhiều giếng cổ khác rải rác trong khu vực phố cổ, các làng nghề truyền thống và các hòn đảo lân cận. Tuy không được biết đến rộng rãi như Giếng Bá Lễ, chúng vẫn có giá trị lịch sử và văn hóa lớn. Một số giếng tiêu biểu bao gồm:Giếng cổ ở Cẩm Nam: Một số giếng cổ nằm rải rác ở làng Cẩm Nam, có cấu trúc hình vuông hoặc tròn.
Giếng của các dòng tộc: Nhiều dòng họ ở Hội An vẫn còn giữ được những chiếc giếng cổ của riêng mình, được xem là di sản của tổ tiên. Một ví dụ là Giếng của dòng họ Lưu.
Giếng ở làng gốm Thanh Hà: Làng gốm Thanh Hà cũng có những giếng cổ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất gốm.
Giếng ở đảo Cù Lao Chàm: Trên đảo Cù Lao Chàm, cũng có các giếng cổ tồn tại từ lâu đời, phục vụ sinh hoạt của cư dân trên đảo. Tiêu biểu có:
- Giếng Xóm Đình: Nằm ở Bãi Làng.
- Giếng Xóm Cấm: Nằm ở thôn Cẩm.
- Giếng Chùa Hải Tạng: Nằm ở Bãi Làng.